Autor:

Data publikacji:

13.09.2014

zaloguj się, żeby móc oceniać artykuły

Pacjenckie standardy w leczeniu niepłodności w Polsce

standardy pacjenckie

Niniejsze standardy są zgodne z zapisami Konstytucji RP1 ,  Kartą Praw Pacjenta oraz przedmiotowym ustawodawstwem2  oraz z  rozporządzeniami Ministra Zdrowia3. Zostały przygotowane w wyniku szerokich konsultacji społecznych z niepłodnymi pacjentami przeprowadzonych w  marcu 2011 roku i w maju 2014 roku przez pacjenckie Stowarzyszenie na Rzecz Leczenia Niepłodności i Wspierania Adopcji NASZ BOCIAN.  Standardy zbierają oczekiwania i wyrażają głos polskich pacjentów. Zostały przygotowane w oparciu o analogiczne dokumenty europejskie4. Adresujemy je do polskich ośrodków leczenia niepłodności wykonujących zabiegi zapłodnienia pozaustrojowego oraz do  pacjentów leczących się w tych ośrodkach.
Stosowany w treści Standardów termin „ośrodek” odnosi się do podmiotów wykonujących zabiegi zapłodnienia pozaustrojowego.

Postanowienia ogólne

  1. Każdy pacjent ma prawo do uzyskania zrozumiałej informacji na temat stanu swojego zdrowia i zalecanego postępowania medycznego
  2. Każdy pacjent ma prawo do wyboru rodzaju terapii w oparciu o swoje indywidualne potrzeby i stan zdrowia
  3. Każdy pacjent ma prawo do odmówienia terapii
  4. Każdy pacjent ma prawo do bycia leczonym w zgodzie z aktualną wiedzą medyczną i  powinien być leczony zgodnie ze standardami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu oraz Europejskiego Towarzystwa Rozrodu Człowieka i Embriologii (ESHRE)
  5. Każdy pacjent ma prawo do poszanowania swojej intymności oraz do szacunku wobec podjętych przez niego decyzji dotyczących leczenia
  6. Każdy pacjent ma prawo do poszanowania swojej godności bez względu na przynależność etniczną, narodowościową, rasową, stan zdrowia, wiek, uwarunkowania genetyczne, przekonania, orientację seksualną i stan cywilny
  7. Dokumentacja medyczna pacjenta będzie wydana przez ośrodek na jego każdorazową prośbę i niezwłocznie
  8. W przypadku par niepłodność powinna być zawsze postrzegana i komunikowana przez personel jako problem pary niezależnie od tego, czy wystąpił czynnik męski, żeński czy oba jednocześnie

I. Funkcjonowanie Ośrodka: standardy ogólne

  1. Każdy Ośrodek powinien przestrzegać algorytmów diagnostyczno terapeutycznych Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Sekcji Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, a także raportować swoje wyniki Europejskiemu Towarzystwu Rozrodu Człowieka i Embriologii ESHRE w ramach European IVF Monitoring i wdrożyć system zarządzania jakością ISO 9001:2008;
  2. Ośrodki zajmujące się wykonywaniem procedur znajdujących się na liście procedur refundowanych przez NFZ i mające podpisane umowy z NFZ powinny umożliwiać pacjentom, którzy się do nich kwalifikują,  skorzystanie z tych procedur w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia;
  3. Każdy Ośrodek zajmujący się diagnostyką i leczeniem niepłodności powinien być architektonicznie dostępny dla pacjentów niepełnosprawnych oraz umożliwić im pełne korzystanie z medycznej infrastruktury.

II. Standardy i dobre praktyki w zakresie informacji dla pacjentów

  1. Ośrodek powinien  posiadać aktualną stronę internetową zawierającą informacje o Ośrodku i jego ofercie oraz o kwalifikacjach zatrudnionych tam osób wraz z ich biogramami. Na stronie powinna być zawarta w sposób czytelny informacja o możliwościach kontaktu  telefonicznego i elektronicznego z Ośrodkiem, w tym z recepcją i innymi działami w zależności od struktury Ośrodka;
  2. Ośrodek powinien udostępnić na swojej stronie internetowej i w rejestracji aktualny spis wszystkich oferowanych zabiegów i badań;
  3. Ośrodek powinien udostępnić na swojej stronie internetowej i w rejestracji aktualny cennik wszystkich oferowanych zabiegów i badań oraz wycenę wszystkich rodzajów oferowanych konsultacji;
  4. Ośrodek powinien mieć na swojej stronie internetowej – lub odsyłać do wiarygodnego źródła - opisany przebieg oferowanych zabiegów lub badań wraz z informacją o przygotowaniu się do nich (jeśli dotyczy), o możliwych skutkach ubocznych oraz opisaną celowością wykonania badania i jego statystyczną skutecznością (jeśli dotyczy).  Opisy skutków ubocznych i opis pożądanego efektu badania lub zabiegu terapeutycznego powinny być zgodne ze współczesną wiedzą medyczną opartą na Evidence Based Medicine (medycyną opartą na dowodach);
  5. Ośrodki powinny raportować na swoich stronach internetowych skuteczność wykonanych zabiegów w przełożeniu na potwierdzonych w badaniu USG czynną akcją serca płodu/płodów oraz – jeżeli są Realizatorami Programu Leczenia Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013 – 2016- podać osiągniętą przez Ośrodek skuteczność w ramach Programu;
  6. Ośrodek powinien udostępnić swoim pacjentom całodobową linię dyżurną na wypadek sytuacji nagłych, obsługiwaną przez osobę uprawnioną do udzielania  porad medycznych i konsultacji pozabiegowych. Dopuszcza się współdzielenie linii przez kilka Placówek według ich indywidualnych ustaleń lub delegowanie do tego celu różnych osób w różnych dniach, o ile pacjenci będą na bieżąco zapoznawani z kontaktem do osoby dyżurującej danego dnia;
  7. Dodatkowo w przypadku określonych zabiegów i badań informacje udostępniane pacjentom powinny być wydrukowane i przekazywane rutynowo przez lekarza, koordynatora medycznego, opiekuna pacjenta lub za pośrednictwem rejestracji każdemu pacjentowi, który zostanie poddany określonemu zabiegowi lub badaniu. Zabiegami i badaniami wymagającymi informacji w formie wydrukowanej są:
    • histerosalpingografia
    • histeroskopia
    • laparoskopia
    • badanie nasienia
    • punkcja jajników
    • biopsja jąder
    • inseminacja
    • transfer zarodków (w tym criotransfer)
    • stymulacja jajeczkowania
    • zabiegi z użyciem gamet i zarodków dawców
    • oraz pozostałe zabiegi inwazyjne będące w ofercie Ośrodka.
  8. Dodatkowo Ośrodek przeprowadzający zabiegi inseminacji oraz zapłodnienia pozaustrojowego powinien dostarczyć pacjentom szczegółowych informacji dotyczących przebiegu obu procedur (m.in. rodzaje protokołów) wraz z podaniem średniej skuteczności zabiegu wg zewnętrznych raportów z podaniem źródła (np. European IVF Monitoring) i według swoich danych wewnętrznych oraz oszacować skuteczność postępowania w przypadku danej pary przed podjęciem przez nią decyzji o rozpoczęciu leczenia (na podstawie wiedzy, doświadczenia, programu IVF predict).  Pacjenci powinni być także poinformowani o zaleceniach ESHRE w zakresie SET (single embryo transfer - transferu pojedycznego zarodka) i ryzyku związanym z ciążami wielopłodowymi.
  9. Jeżeli Ośrodek jest Realizatorem Narodowego Programu Leczenia Niepłodności informacja o zasadach przystąpienia do Programu zawierająca odesłania do stron informacyjnych z regulaminem i treścią Programu powinna być udostępniona pacjentom w formie pisemnej poprzez rejestrację oraz na stronie internetowej Ośrodka;
  10. Dobrą praktyką Ośrodka jest udzielenie pacjentom poprzez rejestrację lub inne wskazane źródło informacji na temat możliwości wykonania danego badania/zabiegu w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia w obrębie województwa, w którym znajduje się  Ośrodek, o ile taka możliwość istnieje;
  11. Dobrą praktyką Ośrodka jest zapewnienie pacjentom poprzez recepcję lub poczekalnię możliwości zakupu lub nieodpłatnego użyczenia publikacji przedmiotowych, w tym poradników dla pacjenta, publikacji naukowych i popularnonaukowych dotyczących leczenia niepłodności, beletrystyki związanej z tematyką niepłodności oraz adopcji, podręczników dla rodziców dzieci urodzonych dzięki metodom ART etc.
  12. Dobrą praktyką Ośrodka jest korzystanie z edukacyjnych narzędzi multimedialnych w miejscach ogólnodostępnych (rejestracja, poczekalnia), których treść za pomocą zrozumiałego przekazu przybliża pacjentom procedury wspomaganego rozrodu, diagnostykę niepłodności, oferowane zabiegi etc.
  13. Dobrą praktyką Ośrodka jest udostępnienie pacjentom wglądu do wyników ich badań za pośrednictwem Internetu przy zachowaniu koniecznych procedur bezpieczeństwa dotyczących weryfikacji tożsamości.

III. Standardy w opiece nad parą

    III.I. Rejestracja wizyty

  1. Ośrodek powinien posługiwać się czytelnym i jawnym systemem rejestracji wizyt, przy czym czas oczekiwania na pierwszą wizytę nie powinien być dłuższy niż miesiąc w przypadku ośrodków prywatnych, a czas trwania pierwszej wizyty, tzw. informacyjnej, nie powinien być krótszy niż 30 minut;
  2. Zasady umawiania na wizyty i zasady traktowania pacjentów pełnopłatnych i korzystających z Programu refundacyjnego/NFZ powinny być takie same dla obu grup pacjentów, a jeśli dany Ośrodek przyjął dla obu tych grup inny algorytm umawiania wizyt powinno być to jawne wobec pacjentów;
  3. Opóźnienie w realizacji umówionej wizyty nie powinno przekroczyć 30 minut oczekiwania, a podczas rejestracji pacjenci powinni być poinformowani o przewidywanym czasie oczekiwania na wizytę i ewentualnych opóźnieniach wynikających z sytuacji nieprzewidzianych;
  4. Personel obsługujący rejestrację powinien być przeszkolony w zakresie komunikacji z pacjentami ze szczególnym naciskiem na zapewnienie pacjentom dyskrecji oraz komfortu, że inne osoby oczekujące w pomieszczeniu na wizytę nie słyszą rozmowy pomiędzy rejestratorami i pacjentami;
  5. Ośrodek powinien zapewnić pacjentom możliwość płatności bezgotówkowej oraz wydać rachunek/paragon;
  6. Ośrodek powinien zapewnić pacjentom oczekującym na wizytę lekarską bezpłatny i nielimitowany dostęp do wody pitnej.
  7. Dobrą praktyką Ośrodka jest udostępnienie pacjentom systemu elektronicznej rejestracji wizyty za pośrednictwem strony internetowej Ośrodka;
  8. Dobrą praktyką Ośrodka jest zapewnienie personelowi szkoleń w zakresie psychologii leczenia niepłodności i opartej na niej komunikacji z pacjentami.

III.II. Przebieg wizyty

  1. Lekarz powinien być komunikatywny i otwarty na pytania pacjentów;
  2. Lekarz podczas pierwszej – a najdalej drugiej -  wizyty powinien ustalić z pacjentami plan leczenia obejmujący kolejność badań, wizyt i zabiegów wraz z dostarczeniem pacjentom wyczerpującej informacji na temat warunków przeprowadzenia zaleconych badań i zabiegów (patrz „Standardy i dobre praktyki w zakresie informacji dla pacjenta”, pkt. 7 i 8);
  3. Każda wizyta powinna zakończyć  się otrzymaniem przez pacjenta wydrukowanej lub pisemnej informacji co do sposobu dawkowania leków i/lub wszelkich ustaleń, które zostały powzięte podczas wizyty;
  4. W trakcie wizyty lekarskiej powinno być uszanowane prawo pacjentów do godności osobistej i do intymności w czasie udzielania świadczeń medycznych rozumiane jako brak zakłóceń wizyty przez osoby trzecie. Jeśli do takiej sytuacji wyjątkowo dojdzie należy zapewnić pacjentom intymność poprzez odpowiednie zaplanowanie przestrzeni gabinetu (np. umieszczenie fotela ginekologicznego w innym pomieszczeniu bądź za parawanem).
  5. Dobrą praktyką lekarza jest witanie się z pacjentami uściskiem dłoni.

III.III.  Opieka nad mężczyzną

Każdy Ośrodek zajmujący się diagnostyką i leczeniem  niepłodności męskiej powinien:

  1.  dysponować osobnym, dyskretnie umiejscowionym, zamykanym pokojem z dostępem do łazienki lub wyposażonym w umywalkę, umożliwiającym pacjentowi komfort podczas oddawania próbki nasienia;
  2. umożliwić obecność partnerki w pokoju do pobierania nasienia jeśli jest takie życzenie pary;
  3. mieć wdrożoną procedurę dla personelu umożliwiającą kolejno: wywołanie pacjenta na badanie, przekazanie pojemnika na próbkę, odebranie próbki w sposób dyskretny dla pacjenta (optymalnie bezkontaktowy);
  4. w przypadku pacjentów zgłaszających trudność z oddaniem nasienia metodą masturbacji z powodów światopoglądowych lub innych: poinformować pacjentów o możliwości i warunkach pobrania próbki nasienia w domu oraz o możliwości i warunkach pobrania nasienia do prezerwatywy bez środka plemnikobójczego w trakcie stosunku w domu i  dostarczenia próbki do laboratorium
  5. poinformować pacjentów o możliwości obecności partnerki podczas badania andrologicznego i urologicznego.

III.IV. Opieka nad kobietą

Każdy Ośrodek zajmujący się diagnostyką i leczeniem niepłodności powinien:

  1. Poinformować pacjentki o możliwości obecności partnera/rki podczas wizyty lub zabiegu (w tym transferu zarodków);
  2. Wprowadzić standard informowania pacjentki przez lekarza o czynnościach podejmowanych w trakcie badania/zabiegu (np. "zakładam teraz wziernik, będzie ukłucie");
  3. Zapewnić pacjentkom dostęp do łazienki na terenie Ośrodka wyposażonej w bidet lub tzw. bidetkę (rączkę bidetową) i podstawowe środki zachowania higieny tj. papierowe ręczniki i środek myjący do higieny intymnej. Przynajmniej jedna ogólnodostępna łazienka powinna być przystosowana dla potrzeb osób niepełnosprawnych;
  4. Zapewnić pacjentce możliwość przygotowania się do badania ginekologicznego w osobnym pomieszczeniu lub za rozstawionym parawanem znajdującym się w gabinecie lekarskim. W przypadku usytuowania fotela ginekologicznego na wprost drzwi wejściowych do gabinetu, parawan powinien być ustawiony w taki sposób, aby zasłonić pacjentkę;
  5. Zapewnić jednorazową odzież i obuwie zabiegowe pacjentkom poddających się inseminacjom, programom zapłodnienia pozaustrojowego i wszelkim innym zabiegom medycznym;
  6. Zapewnić pacjentkom po punkcji i innych ingerencyjnych zabiegach medycznych dostęp do wody pitnej i  tzw. pomieszczeń pielęgnacyjnych:
    • co najmniej dwóch pokoi pobytu wyposażonych w łóżka, w tym jednego pokoju wybudzeń dla pacjentów przewiezionych bezpośrednio z pokoju diagnostyczno – zabiegowego po znieczuleniu ogólnym i jednego pokoju „wypoczynkowego”
    • co najmniej jednej łazienki przystosowanej dla osób niepełnosprawnych.

IV. Umowy cywilno prawne i prawa pacjenta

Umowy przedstawiane pacjentowi przez Ośrodek powinny być:

  1. zgodne z przepisami ogólnymi wyższej rangi, w tym szczególnie z Ustawą o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta z dnia 6 listopada 2008 roku;
  2. pozbawione klauzul niedozwolonych, w tym szczególnie:  klauzuli o poufności i niemożności skonsultowania treści umowy z osobami trzecimi; klauzuli o możliwości samowolnego zniszczenia dokumentacji medycznej pacjentów lub dawców przez Ośrodek przed upływem 20 lat licząc od końca roku; klauzul o zrzeczeniu się ewentualnych roszczeń wobec Ośrodka przez przyszłe, potencjalne dziecko.

Dobrą praktyką w zakresie przygotowywania i zawierania umów między Ośrodkiem i pacjentem jest:

  1. sformułowanie umowy w sposób zrozumiały dla pacjenta z unikaniem, w miarę możliwości, medycznego i prawniczego żargonu lub z objaśnieniem medycznych i prawniczych terminów
  2. przekazanie pacjentom kopii proponowanej umowy na co najmniej 24 godziny przed planowanym zabiegiem i wypełnić tym samym znamiona świadomego jej podpisania;
  3. przekazanie pacjentowi kopii proponowanej umowy do zapoznania się z jej treścią w domu, aby pacjent zyskał możliwość  spokojnego namysłu i skonsultowania jej treści z osobami trzecimi;
  4. umieszczenie wzorów umów na stronie internetowej Ośrodka, aby zapewnić całkowitą przejrzystość działaniom Ośrodka w tym względzie;

Niedopuszczalne jest:

  1. podpisywanie umowy z pacjentem, którego stan fizyczny i psychiczny nie uprawdopodobnia udzielenia świadomej zgody (np. podpisywanie umowy z pacjentką lub dawczynią komórek jajowych w momencie, w którym może być ona nadal pod wpływem środków anestetycznych).

V. Standardy w dawstwie i biorstwie gamet oraz zarodków

V.I. Biorstwo gamet i zarodków

Ośrodek oferujący swoim pacjentom możliwość skorzystania z niepartnerskiego biorstwa gamet (plemników i komórek jajowych) powinien:

  1. zarejestrować umowę/zgodę o biorstwie i przestrzegać zasad gromadzenia dokumentacji medycznej  dawcy/ów oraz biorcy/ów zgodnie z rozporządzeniami Ministra Zdrowia z dnia 12 marca 2010 r5 ;
  2. poinformować potencjalnych biorców podczas wizyty poprzedzającej zabieg z wykorzystaniem gamet lub zarodków (w formie pisemnej dostępnej w formie np. ulotki) o szerokich aspektach dotyczących biorstwa gamet i zarodków, w tym:
    • skuteczności Ośrodka w zakresie zabiegów inseminacji domacicznej z użyciem nasienia dawcy, zapłodnienia pozaustrojowego z użyciem komórki dawczyni, zapłodnienia pozaustrojowego z użyciem nasienia dawcy, adopcji zarodka (tj. transferu zarodka pochodzącego od innej pary);
    • aspektach prawnych dawstwa i biorstwa, w tym informacji o aktualnym stanie prawnym dawstwa gamet i zarodków w Polsce z uwzględnieniem informacji  o stanie centralnej kontroli nad dawstwem lub o jej braku;
    • aspektach psychologicznych i społecznych dawstwa, które powinny być poparte badaniami i zgodne z treścią wytycznych ESHRE SIG Psychology and Counselling.
  3. okazać kandydatom na biorców gamet i zarodków szacunek w postaci niedyrektywnego traktowania pacjentów, szczególnie w zakresie decyzji rodziców odnośnie tego, czy poinformować przyszłe dziecko o jego historii genetycznej.

Ośrodek powinien zapewnić biorcom gamet i zarodków dostęp do:

  1. aktualnej informacji o średnim czasie oczekiwania w danym Ośrodku na biorstwo komórki jajowej lub zarodka, aby pacjenci mogli podjąć świadomą decyzję o wpisaniu się na listę oczekujących lub rezygnacji;
  2. bezpłatnej konsultacji z psychologiem leczenia niepłodności lub do innej formy bezpłatnego lub płatnego poradnictwa psychologicznego (warsztaty, grupa wsparcia), które powinny być ustnie lub pisemnie zarekomendowane przez lekarza prowadzącego osobom rozważającym skorzystanie z biorstwa gamet lub zarodków;
  3. możliwości samodzielnego wyboru dawcy/dawczyni, z którego/ej materiału genetycznego para lub pacjentka chce skorzystać;
  4. wszystkich dostępnych Ośrodkowi nieidentyfikujących informacji dotyczących dawców, w tym informacji o grupie krwi, cechach fenotypowych, wykształceniu, wieku i opinii psychologa, o ile Ośrodek prowadzi własny bank gamet i ma wdrożoną procedurę rekrutacji dawców i dawczyń przez psychologa;
  5. możliwości wyboru pomiędzy dawstwem jawnym i anonimowym, jeśli Ośrodek prowadzi programy dawstwa jawnego lub dwuścieżkowego lub jeśli korzysta z zagranicznych banków nasienia, które w swojej ofercie posiadają materiał genetyczny jawnych dawców;
  6. rozszerzonej informacji o dawcy/dawczyni, jeśli Ośrodek prowadzi taki program lub jeśli korzysta z zagranicznych banków nasienia, które w swojej ofercie posiadają dawców z profilami rozszerzonymi. Na informację rozszerzoną mogą składać się zdjęcia dawców z dzieciństwa, listy dawców do przyszłych rodziców, listy do przyszłego dziecka, zapisy głosu dawców itp.
  7. pełnej, pisemnej oraz ustnej informacji o polityce Ośrodka w zakresie dawstwa, w tym:
    • stosowanym przez dany Ośrodek limicie biologicznego potomstwa przypadającego na jednego dawcę/dawczynię;
    • stosowanej przez dany Ośrodek praktyce w zakresie dawstwa, w tym informacji o tym, czy Ośrodek prowadzi własny bank gamet i zarodków czy też korzysta z zewnętrznych banków, jak również czy potencjalnym biorcom proponowane są zabiegi z użyciem świeżych czy mrożonych komórek jajowych;
    • praktykowanych panelach badań wymaganych od kandydatów na dawców/dawczynie;
    • praktykowanym systemie rekrutacji kandydatów na dawców/dawczynie,  w tym informacji, kto zajmuje się rekrutacją i czy jest w ten proces zaangażowany psycholog;
    • polityce pozyskiwania dawców i dawczyń z wyjaśnieniem, czy Ośrodek stosuje dawstwo pacjenckie (np. typu egg sharing lub inne), dawstwo wewnątrzrodzinne (np. siostra siostrze), dawstwo od osób niespokrewnionych i płodnych, inne.
  8. pełnej, pisemnej oraz ustnej informacji o możliwości lub braku możliwości zarezerwowania nasienia/komórek jajowych/zarodków dawców celem wykorzystania ich przy staraniach o kolejne dzieci, aby móc zachować pokrewieństwo  genetyczne rodzeństwa;
  9. materiałów edukacyjnych drukowanych lub internetowych przeznaczonych dla rodziców dzieci urodzonych w wyniku dawstwa gamet lub zarodków, w tym poradników dla rodziców (np. darmowych poradników „Powiedzieć i Rozmawiać”),  książeczek dla dzieci, wskazania internetowych dyskusji dla pacjentów przygotowujących się do dawstwa.

V.II. Dawstwo gamet i zarodków

Poniższy podrozdział odnosi się jedynie do pacjenckiego dawstwa gamet i zarodków, gdzie – w przypadku dawstwa komórek jajowych – kobieta sama korzysta z procedury zapłodnienia pozaustrojowego w celu posiadania własnego potomstwa, dzieląc się nadliczbowymi komórkami jajowymi z inną, anonimową pacjentką, lub – w przypadku dawstwa zarodków –  dawcy są byłymi pacjentami Ośrodka, którzy zdecydowali się przekazać nadliczbowe zarodki innej, anonimowej parze leczącej się w Ośrodku.

Ośrodek oferujący swoim pacjentom możliwość przekazania ich gamet (komórek jajowych) oraz zarodków na rzecz innej, anonimowej pary, powinien:

  1. zarejestrować umowę/zgodę o dawstwie i przestrzegać zasad gromadzenia dokumentacji medycznej dawcy/ów oraz biorcy/ów zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia;
  2. poinformować potencjalnych dawców (za pośrednictwem strony www Ośrodka oraz w formie pisemnej dostępnej w formie np. ulotki) o szerokich aspektach dotyczących dawstwa gamet i zarodków, w tym:
    • aspektach psychologicznych i społecznych dawstwa, które powinny być poparte badaniami i zgodne z treścią europejskich wytycznych.
    • dołożeniu wszelkich starań przez Ośrodek do zachowania anonimowości danych dawców przy jednoczesnej informacji o tym, iż każdy dawca powinien mieć świadomość dokonującego się postępu w dziedzinie medycyny profilowanej i ryzyka identyfikacji poprzez wykonanie porównawczych badań genetycznych;
  3. okazać kandydatom na dawczynie gamet i dawców zarodków szacunek niezależnie od tego, jaka będzie ich końcowa decyzja odnośnie dyspozycji gamet lub zarodków;
  4. poinformować kandydatów na dawczynie gamet i dawców zarodków o bezpłatnej konsultacji z psychologiem leczenia niepłodności, która powinna być ustnie lub pisemnie zarekomendowana przez lekarza prowadzącego/koordynatora programu dawstwa osobom rozważającym dawstwo gamet lub zarodków;
  5. poinformować osoby zdecydowane na oddanie gamet/zarodków o możliwości zdeponowania w Ośrodku nieidentyfikujących  informacji o sobie w celu przekazania ich przyszłym rodzicom i dziecku, w tym informacji o wykształceniu, wieku, listów do przyszłego dziecka i jego rodziców, zdjęć z dzieciństwa, nagrania głosu;
  6. poinformować osoby zdecydowane na oddanie gamet/zarodków o możliwości zdeponowania w Ośrodku identyfikujących informacji o sobie, jeśli dawczyni lub dawcy będą chcieli umożliwić potencjalnemu dziecku poznanie ich danych w chwili, w której dziecko osiągnie pełnoletniość lub w określonej sytuacji losowej (np. choroby dziecka wymagającej dawstwa tkanek lub organów);
  7. poinformować osoby zdecydowane na oddanie gamet/zarodków o polityce Ośrodka w zakresie dawstwa, w tym stosowanym przez dany Ośrodek  algorytmie dawstwa (ile rodzin może uzyskać gamety lub zarodki od jednej dawczyni/dawców) i przyjętej przez Ośrodek polityce informacji zwrotnych dla dawczyń/dawców odnośnie dalszych losów ich gamet i zarodków (czy Ośrodek praktykuje informowanie dawczyń i dawców o uzyskanych dzięki im gametom/zarodkom ciążach).

VI. Standardy w opiece psychologicznej i psychoterapeutycznej nad pacjentem w Ośrodku leczenia niepłodności

Każdy Ośrodek powinien umożliwić swoim pacjentom skorzystanie z porady psychologa, przy czym:

  1. Osoba sprawująca psychologiczną opiekę nad pacjentami Ośrodka powinna w sposób jednoznaczny być wskazana przez Ośrodek i pozostawać z Ośrodkiem w stosunku formalnej współpracy oraz być dostępna stale lub w czasie swoich dyżurów na terenie Ośrodka;
  2. Osoba sprawująca psychologiczną opiekę nad pacjentami Ośrodka powinna posiadać ukończone studia magisterskie, optymalnie ze specjalnością psychologii klinicznej lub psychologii zdrowia, oraz w miarę możliwości specjalizację kliniczną.
  3. Biogram psychologa oraz informacja o godzinach pracy psychologa i zasadach programu bezpłatnych konsultacji psychologicznych musi być udostępniona na stronie internetowej Ośrodka oraz w rejestracji w Ośrodku;
  4. Personel medyczny powinien być poinformowany o pozytywnym wpływie wsparcia psychologicznego na wyniki terapii medycznej i zachęcać pacjentów do korzystania z pomocy w tym względzie;
  5. W przypadku biorstwa gamet lub zarodków lekarz prowadzący powinien zaproponować pacjentom konsultację psychologiczną i ta inicjatywa powinna być zawsze po stronie lekarza;
  6. Personel Ośrodka powinien ściśle współpracować z psychologiem leczenia niepłodności za pośrednictwem np. spotkań zespołu, również w zakresie systematycznych szkoleń personelu przez psychologa w zakresie odpowiadającym ich potrzebom oraz potrzebom pacjentów, ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji interpersonalnej, radzenia sobie z trudnymi sytuacjami oraz zapobiegania wypaleniu zawodowemu;
  7. Doradztwo psychologiczne lub zdrowotne (coaching płodności, akupunktura, bioenergoterapia, porady dietetyka) poszerza ofertę Ośrodka, ale nie jest ekwiwalentem pomocy psychologicznej;
  8. Dobrą praktyką Ośrodka jest, aby każda pacjentka i /lub para decydująca się na współpracę z Ośrodkiem w postaci umówienia na drugą wizytę lekarską, miała zapewnioną przez Ośrodek gwarancję przynajmniej jednej godziny bezpłatnej konsultacji psychologicznej;
  9. Dobrą praktyką Ośrodka jest wspieranie swoich pacjentów w trakcie leczenia niepłodności poprzez organizację warsztatów psychoedukacyjnych i grup wsparcia opartych o zagadnienie leczenia niepłodności i pokrewne zagadnienia.

 

1 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
2 Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r.o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Ustawa z dna 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
3 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania, Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 listopada 1996 r. w sprawie wymogów, jakim powinna podlegać dokumentacja medyczna dotycząca pobierania komórek, tkanek i narządów, ich przechowywania i przeszczepiania; Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą.
4 Wytyczne Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (Królewskie Kolegium Położników i Ginekologów), wytyczne Special Interests Group Psychology and Counselling 2001 i 2014, ESHRE (Grupy Psychologia i Poradnictwo Europejskiego Towarzystwa Ludzkiego Rozrodu i Embriologii ESHRE), wytyczne , wytyczne Guidance of Human Fertilisation and Embryology Authority HFEA (Urząd do Spraw Płodności i Embriologii).
5 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 marca 2010 r. w sprawie trybu przeprowadzania kontroli w podmiotach wykonujących czynności związane z pobieraniem, przechowywaniem i przeszczepianiem komórek, tkanek i narządów, Dz. U. z 2010 r., Nr 54, poz. 331).

 

Komentarze

  • avatar
    zamiast

    13/09/2014 - 16:09

    Brawo Stowarzyszenie, to bardzo ważny dzień dla środowiska ludzi niepłodnych, ale to również bardzo ważny dzień dla polskiej demokracji. Zalatuje patosem? Być może, ale proszę o pokazanie mi inicjatyw oddolnych zmieniających w sposób tak fundamentalny prawa grupy społecznej, która od kilkudziesięciu lat jest podmiotem bezpardonowej dyskryminacji i nietolerancji. A wszystko to bez jakiegokolwiek wsparcia władz demokratycznego Państwa, bez wsparcia partii politycznych i bez jakiegokolwiek zaplecza finansowego. A wszystko, dzięki sercu i zaangażowaniu kilkudziesięciu osób, które chcą, żeby w tym kraju ich upragnionym i długo wyczekiwanym dzieciom żyło się choć trochę lepiej.
    Chapeau bas Stowarzyszenie.

    Franecki, IVV
  • asikczek

    15/09/2014 - 08:09

    tak właśnie powinny wyglądać badania.Mój m właśnie przez brak tych standardów bardzo uprzedził się do ośrodków leczenia niepłodności nazywając to masówką. Szczególnie źle wspomina badanie nasienia, które musiał oddać w ciasnym pokoju bez możliwości zamknięcia się,gdzie po chwili już dobijał się kolejny pacjent. Natomiast nikt nie poinformował nas , że możemy oddać nasienie do prezerwatywy, a wręcz patrzono na nas jakbyśmy z księżyca spadli. Ponadto w rejestracji, głośno i dobitnie wyliczono wszystkie badania za które mamy zapłacić, więc każdy oczekujący wiedział za co płacimy i jakie mamy następne badania. Poszliśmy do kliniki 2 razy i na tym się skończyło