diagnostyka chorób TARCZYCY (cz.II)

Forum poświęcone wymianie doświadczeń na temat diagnostyki niepłodności: badania i ich wyniki, zabiegi, leki (działanie, skutki uboczne); metody wspomaganego rozrodu - IUI, IVF, ICSI.

Moderator: Moderatorzy jak się leczyć

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
balbina07
Posty: 11510
Rejestracja: 14 paź 2006 00:00

diagnostyka chorób TARCZYCY (cz.II)

Post autor: balbina07 »

Witam w kolejnej części watku dotyczącego tarczycy.

Poprzednią część znadziesz tutaj:

phpbbforum/viewtopic.php?t=42527&start=0


Leczenie chorób tarczycy
artykuł dr. n. med. Tadeusza Górowskiego

Choroby gruczołu tarczowego (tarczycy) są bardzo rozpowszechnione. Dotyczą one przede wszystkim kobiet, które chorują kilkakrotnie częściej od mężczyzn.

Schorzenia tarczycy przejawiają się głównie zmianami w jej budowie, które występują znacznie częściej od zaburzeń w czynności tarczycy. Oba te rodzaje zmian mogą jednak pojawiać się łącznie. Nowe badania przeprowadzone w Polsce pozwalają sądzić, że powiększenie tarczycy występuje na przeważającym obszarze kraju endemicznie, a więc u ponad 10% osób dorosłych.

Nieprawidłowa budowa tarczycy, o ile nie polega na obecności nowotworu złośliwego, rzadko ma groźne następstwa kliniczne. Natomiast zaburzenia czynności tarczycy często upośledzają ogólny stan zdrowia.

Stwierdzenie choroby tarczycy nie powinno jednak wzbudzać od razu niepokoju, ponieważ wczesne rozpoznanie i leczenie przeważnie nie dopuszcza do groźnych następstw dla zdrowia. Właściwą reakcją na fakt zachorowania powinno być raczej zapoznanie się z choćby podstawowymi informacjami o istocie choroby, jej przebiegu i możliwości leczenia.


Wole obojętne
Wolem nazywamy powiększenie tarczycy. Wole nie wykazujące zaburzenia czynności oraz nie wywołane guzem złośliwym lub zapaleniem gruczołu określamy wolem obojętnym. Jest to najczęściej spotykana choroba tarczycy. Rozwija się ona w każdym wieku, ale zwykle powstaje w dzieciństwie, u młodych kobiet oraz niekiedy w trakcie ciąży. Zasadniczą przyczyną choroby jest niedobór jodu w pożywieniu i skłonność osobnicza do powiększania się tarczycy.

Leczenie zachowawcze wola obojętnego polega na stosowaniu preparatu tyroksyny. Rzadziej, zazwyczaj u dzieci, u których nie stwierdza się guzów tarczycy, podaje się jod lub jod i tyroksynę. Leczenie trwa z reguły wiele miesięcy, a kończy się stopniowym odstawianiem leków. Terapię należy podjąć w każdym przypadku, gdy tarczyca jest powiększona. Co więcej - trzeba to zrobić jak najszybciej, wczesne zastosowanie leków bowiem może prowadzić do całkowitego ustąpienia wola. Wole ustabilizowane od wielu lat, nawet jeśli już nie wymaga leczenia, powinno być obserwowane w obawie przed pogorszeniem jego stanu.

Leczenie operacyjne wola obojętnego polega na usunięciu nadmiaru tkanki tarczycy i ewentualnych guzów. Wskazaniem do operacji jest duże wole powodujące uciśnięcie tchawicy lub żył, a także obecność w nim guzów. Decyzję o skierowaniu na zabieg podejmuje lekarz, który ustala również, czy zabieg jest pilny, czy też może być wykonany w dogodnym dla chorego terminie.


Nadczynność tarczycy

Pojęciem nadczynności tarczycy określa się ogólnoustrojowe skutki nadmiernego wydzielania hormonów przez tarczycę. Zasadnicze przyczyny nadczynności tarczycy to choroba Graves-Basedowa (G-B) oraz wole guzowate nadczynne (WGN).

Choroba G-B rozwija się najczęściej u osób dotkniętych defektem układu immunologicznego (odpornościowego), który zdarza się przeważnie u kobiet. Bezpośredniej przyczyny ujawnienia się choroby G-B nie poznano. Pewną rolę odgrywa tu być może infekcja wirusowa oraz uraz fizyczny lub psychiczny. W chorobie G-B nadmierne wydzielanie hormonów tarczycy (HT) i rozrost gruczołu są spowodowane przez pobudzające działanie chorobotwórczych białek (nieprawidłowych immunoglobulin). Immunoglobuliny te są produkowane przewlekle w układzie immunologicznym osoby chorej.

W przypadku WGN (wola guzowatego nadczynnego) nadczynność tarczycy jest następstwem wydzielania dużych ilości HT przez niektóre guzy tarczycy. Guzy te stopniowo rosną, wydzielając coraz więcej hormonów. Zdarza się, że bezpośrednią przyczyną pobudzenia ich do nadprodukcji hormonów jest nadmierne spożycie jodu. W przebiegu nadczynności tarczycy wzrasta znacznie w ustroju przemiana materii, zużycie tlenu i produkcja energii cieplnej. Wpływa to szkodliwie na liczne narządy. Ponadto duże ilości krążących z krwią HT działają toksycznie m.in. na serce i układ nerwowy.

Chorzy na nadczynność tarczycy mają liczne dolegliwości, a przede wszystkim odczuwają stałe osłabienie, uczucie gorąca, nerwowość, szybkie lub nierówne kołatanie serca, drżenie rąk. Mimo dobrego apetytu chudną. Ponadto w chorobie G-B dochodzi do powiększania się tarczycy i wytrzeszczu oczu. W nielicznych przypadkach wytrzeszcz przybiera tak znaczne rozmiary, że upośledza wzrok.

Leczenie nadczynności tarczycy polega przede wszystkim na hamowaniu wydzielania HT za pomocą leków, np. metizolu lub methyltiouracylu. Prowadzi to do ustąpienia choroby G-B w około 50% przypadków. W pozostałych przypadkach nadczynności tarczycy stosuje się leczenie radykalne, polegające na napromienianiu tarczycy radiojodem lub na wycięciu znacznej części tarczycy. Poprzedza się je często wstępnym podawaniem leków, np. metizolu. Leczenie radykalne jest prawie zawsze skuteczne; może jednak powodować powikłania. Należą do nich: niedoczynność tarczycy oraz, w następstwie operacji, osłabienie głosu lub rozwinięcie się zaburzeń gospodarki wapniowej w ustroju. Powikłania te wymagają dalszego leczenia. Kobiety z nadczynnością tarczycy powinny unikać ciąży, ponieważ zarówno sama choroba, jak i jej leczenie mogą wpływać ujemnie na rozwój płodu.


Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy jest ogólnoustrojową chorobą wynikającą z niedostatecznego wydzielania hormonów przez tarczycę. Przyczyną jest przeważnie stan zapalny tarczycy oraz jej uszkodzenie przez leczenie radiojodem lub przez operację. Niedoczynność tarczycy spowodowaną uszkodzeniem tego gruczołu określamy jako niedoczynność pierwotną. Czasami przyczyną niedoboru wydzielania hormonów przez tarczycę jest choroba przysadki, która wydziela za mało TSH, tj. hormonu pobudzającego czynność tarczycy. W tych przypadkach schorzenie nazywamy niedoczynnością tarczycy wtórną.

Nasilenie objawów niedoczynności tarczycy określa się w zależności od stopnia niedoboru hormonów. Chorobę o ciężkim przebiegu nazywamy obrzękiem śluzowatym.

Szkodliwe skutki braku HT zależą również od okresu życia, w którym brak ten wystąpił. HT są bowiem niezbędne dla prawidłowego rozwoju organizmu. U płodu niedobór zdarza się na szczęście bardzo rzadko. Powoduje to ciężkie upośledzenie rozwoju dziecka, określane jako matołectwo. Niedoczynność tarczycy u dzieci starszych nie powoduje już tak poważnych następstw. Chorobę tę nazywamy niedoczynnością tarczycy młodzieńczą lub obrzękiem śluzowatym młodzieńczym. Objawy są wówczas podobne do objawów obserwowanych u osób dorosłych, ponadto występuje jednak opóźnienie wzrostu i rozwoju intelektualnego dziecka.

W przypadku obrzęku śluzowatego dochodzi do znacznego zwolnienia przemiany materii. Zmniejsza się zużycie tlenu i produkcja energii cieplnej w ustroju. Temperatura ciała ulega obniżeniu. Chorzy odczuwają stale chłód, osłabienie, bóle mięśni oraz spowolnienie fizyczne i psychiczne. Stają się senni i zwalnia się u nich czynność serca. Pojawiają się obrzęki, zwłaszcza na twarzy. Skóra staje się sucha i szorstka, przerzedza się owłosienie. Występują dokuczliwe zaparcia. Krwawienia miesięczne stają się zbyt obfite.

W umiarkowanie nasilonej niedoczynności tarczycy objawy choroby nie są tak typowe. Podstawą rozpoznania staje się wówczas oznaczenie stężenia hormonów w surowicy krwi.

Niedoczynność tarczycy leczy się przewlekłym podawaniem preparatu tyroksyny. Na początku stosuje się małe dawki leku. Następnie ustala się dawki w proporcji do ciężaru ciała, uwzględniając jednak indywidualną reakcję na preparat. Dzieci, młodzież i kobiety w ciąży z niedoczynnością tarczycy wymagają podawania stosunkowo większych dawek tyroksyny od pozostałych chorych. Wyniki leczenia są zwykle dobre. Jednak osoby w wieku podeszłym lub dotknięte chorobą serca mogą źle znosić leczenie. W tych przypadkach dawkę tyroksyny trzeba ograniczyć, co powoduje, że uzyskuje się tylko częściową poprawę stanu zdrowia.


Zapalenie tarczycy
Pojęcie zapalenia tarczycy obejmuje wiele chorób, wywołujących w gruczole zmiany zapalne lub zbliżone do zapalnych. Zmiany te, jeśli nawet rozwijają się w nie powiększonej tarczycy, powodują często rozwinięcie się wola. Dlatego obok nazwy "zapalenie tarczycy" jest rozpowszechnione określenie "zapalenie wola". Najczęściej spotykane postacie zapalenia tarczycy to zapalenie podostre i przewlekłe.

Zapalenie podostre tarczycy wywołują najprawdopodobniej wirusy. Choroba występuje zwykle u osób w wieku 30-50 lat. Kobiety chorują czterokrotnie częściej niż mężczyźni. Zapalenie podostre bywa poprzedzone bólem gardła. Choroba obejmuje na ogół cały gruczoł, czasami jednak jeden płat lub nawet część płata.

Zmieniona zapalnie tarczyca jest dobrze odgraniczona od otaczających ją tkanek. Pod wpływem zapalenia tkanka tarczycowa rozrasta się równomiernie i twardnieje. Czasami tworzą się w tarczycy guzki. W początkowym okresie choroby występują zwykle: gorączka, bóle szyi promieniujące do uszu oraz objawy kliniczne nadczynności tarczycy, najczęściej o nieznacznym nasileniu. Ten okres jest zwykle krótki, po czym następuje powolna poprawa. Choroba trwa na ogół kilka tygodni i kończy się całkowitym powrotem do zdrowia lub znacznie rzadziej - pojawieniem się niedoczynności tarczycy. Znane są również przypadki nietypowe, o krótkotrwałym lekkim przebiegu, jak też o przebiegu przewlekłym, kiedy dolegliwości powtarzają się przez wiele miesięcy.

Podostre zapalenie tarczycy ma skłonność do samoistnego ustąpienia. Dlatego leczenie można ograniczyć do podawania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz stosowania ciepłych, wilgotnych okładów na szyję. Niekiedy w razie bardzo nasilonych dolegliwości poprawę powoduje podanie leku hormonalnego - enkortonu. O stosowaniu tego leku decydować musi lekarz. Podawanie antybiotyków na ogół nie jest potrzebne, chyba że dochodzi do powikłania w postaci infekcji bakteryjnej.

Przewlekłe zapalenie tarczycy rozwija się najczęściej na tle zaburzeń immunologicznych, niekiedy również na skutek infekcji bakteryjnej.

Zaburzenia immunologiczne prowadzące do zapalenia tarczycy polegają na tzw. autoagresji, wskutek której może nastąpić powolne niszczenie przez własny organizm niektórych jego narządów. Tę postać przewlekłego zapalenia tarczycy określa się jako zapalenie limfocytowe, a najczęściej jako chorobę Hashimoto, od nazwiska lekarza, który ją opisał. W tym schorzeniu układ odpornościowy chorego reaguje na komórki tarczycy jak na obce białko. Może to prowadzić do powolnego uszkodzenia, a nawet zniszczenia tarczycy. Ogniskowa postać tej choroby rzadko powoduje ciężkie następstwa kliniczne. Leczenie jej polega na przewlekłym podawaniu preparatu tyroksyny.

Postać rozsiana choroby prowadzi przeważnie do stopniowego zaniku gruczołu i jego niedoczynności. Leczenie rozsianego zapalenia, mające na celu zahamowanie postępu choroby, bywa na ogół mało skuteczne i w rezultacie jest konieczne leczenie niedoczynności tarczycy. Terapia zapalenia tarczycy wywołanego przez bakterie polega na stosowaniu antybiotyków, rzadziej jest potrzebny zabieg chirurgiczny.


Nowotwory złośliwe tarczycy
Nowotwory złośliwe tarczycy występują stosunkowo rzadko i w znacznej większości przypadków można je skutecznie leczyć. Rozpoznanie ustala się na podstawie badania klinicznego, a przede wszystkim na podstawie badania mikroskopowego tkanki tarczycy. Materiał do tego badania uzyskuje się np. za pomocą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (w skrócie BAC). Najczęściej są spotykane nowotwory zróżnicowane, tj. brodawkowaty i pęcherzykowy. Guzy te, a zwłaszcza raka brodawkowatego, charakteryzuje dość powolny przebieg choroby. Leczenie raka zróżnicowanego polega przede wszystkim na doszczętnym wycięciu nowotworu wraz z rozległym lub nawet całkowitym wycięciem pozostałej tkanki tarczycy. Zdarza się, że rozpoznanie nowotworu ustala się dopiero po operacji, np. wola pozornie obojętnego. Często jest konieczne wówczas wykonanie drugiej, bardziej rozległej operacji.

Inna metoda, stosowana zwykle jako uzupełnienie operacji, to leczenie radiojodem. Pacjenci z chorobą nowotworową pozostają pod stałą opieką lekarską i przyjmują przewlekle preparat tyroksyny lub niekiedy trójjodotyroniny. Samowolne przerwanie tego leczenia jest niedopuszczalne.

Inne, bardziej złośliwe guzy tarczycy, np. rak anaplastyczny, zdarzają się wprawdzie rzadko, ale wykazują na ogół znaczną oporność na leczenie. Jednak ich wczesne wykrycie stwarza szansę skutecznego przeciwdziałania chorobie.

Chorzy na nadczynność tarczycy odczuwają stałe osłabienie, uczucie gorąca, drżenie rąk, kołatanie serca. Tarczyca jest powiększona, pojawia się wytrzeszcz oczu.

Nowotwory złośliwe tarczycy występują stosunkowo rzadko i w znacznej większości przypadków można je skutecznie leczyć.

Choroba Hashimoto


artykuł Marcina Pustkowskiego, lekarza rodzinnego

Na chorobę Hashimoto może zachorować do 2% populacji, a liczba zachorowań wzrasta.

Choroba Hashimoto dotyczy gruczołu tarczowego (tarczycy). Jest to narząd położony w szyi, który kontroluje sposób, w jaki nasz organizm wykorzystuje energię. Choroba Hashimoto - nazwana tak na cześć XX-wiecznego japońskiego lekarza, Hakiro Hashimoto, który pierwszy podał jej opis - powoduje, że czynność tarczycy ulega zakłóceniu.

W krajach rozwiniętych od ponad 50 lat częstość zachorowań na chorobę Hashimoto stale wzrasta. Niektórzy naukowcy twierdzą, że wzrost ten może mieć związek ze zwiększeniem zawartości jodu w naszej diecie.

Schorzenie to nazywane jest także przewlekłym limfocytowym zapaleniem tarczycy. Jest wiele rodzajów zapalenia tarczycy. W zależności od przebiegu dzielimy je na ostre, podostre i przewlekłe. Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną zapalenia tarczycy i jedną z najczęstszych przyczyn wola, czyli powiększenia gruczołu tarczowego.


Cel - tarczyca


Niestety, przyczyny tej choroby są nieznane. Należy ona do obszernego "worka" schorzeń nazywanych autoimmunologicznymi. W tej grupie chorób organizm zwraca się przeciw samemu sobie. Dlatego określamy je także chorobami z autoagresji. Układ immunologiczny normalnie nastawiony na zwalczanie obcych "intruzów" (bakterii, wirusów) ulega tutaj rozregulowaniu i "atakuje" własne komórki. W zależności od tego, jakie tkanki i narządy ulegają temu niezrozumiałemu aktowi autoagresji, mamy do czynienia z różnymi zespołami objawów, zgrupowanych w jednostki chorobowe.

W tym przypadku "atak", przeprowadzany za pomocą przeciwciał, dotyczy tyreoglobuliny (białka wiążącego hormony tarczycy) oraz peroksydazy tarczycowej (jednego z ważniejszych enzymów tego gruczołu). Rzadziej pojawiają się przeciwciała przeciwko innym składnikom komórek tarczycy. Z takim "atakiem" związane jest powstanie zapalenia i ostatecznie powolny zanik miąższu tarczycy. Jednak nie u wszystkich dojdzie do zniszczeń. U niektórych osób choroba jest wykrywana najzupełniej przypadkowo, kiedy po wieloletnim przebiegu nie wyrządziła większych szkód organizmowi.

Występowanie choroby Hashimoto jest związane z innymi chorobami autoimmunologicznymi: układowym toczniem rumieniowatym, reumatoidalnym zapaleniem stawów, niedokrwistością złośliwą czy cukrzycą. Jest to kolejnym, pośrednim dowodem na "autoagresyjny" charakter tego schorzenia.

Istnieją również przesłanki wskazujące na predyspozycje genetyczne do rozwoju choroby Hashimoto. Jeśli występowała również wśród członków najbliższej rodziny, to ryzyko zachorowania na nią jest zwiększone.



Gdy zabraknie hormonów...

Zazwyczaj choroba Hashimoto przebiega bez żadnych objawów. Wtedy jedyne jej oznaki są widoczne w badaniach krwi, wykazujących zaburzenia równowagi hormonalnej tarczycy i obecność szkodliwych przeciwciał.

U innych tarczyca powiększa się na tyle, że jest przyczyną uczucia pełności lub ucisku gardła. W zaawansowanych przypadkach mogą pojawić się trudności w połykaniu pokarmów stałych lub nawet płynów. Do rzadkości należą skargi na ból i tkliwość w okolicy tarczycy.

Dalsze objawy ujawnia badanie lekarskie. Lekarz wyczuwa spoiste, symetryczne, niebolesne wole, zazwyczaj o gładkiej powierzchni.

W przebiegu limfocytowego zapalenia tarczycy może pojawić się niedoczynność tego gruczołu. Atak układu immunologicznego i towarzyszące mu zapalenie niszczą miąższ tarczycy, która produkuje coraz mniej hormonów (tyroksyny - T4 i trijodotyroniny - T3). Dzieje się tak w około 20% przypadków w momencie rozpoznania choroby Hashimoto.

Niektórzy chorzy skarżą się wtedy na uczucie zmęczenia, osłabienie, przygnębienie (depresję), suchość skóry, zaparcia, słabą tolerancję zimna i chrypkę. U kobiet wydłuża się okres krwawienia miesiączkowego.

Oprócz suchej skóry i przyboru wagi ciała badanie lekarskie ujawnia często wolną akcję serca oraz obrzęki powiek, twarzy i dłoni. W badaniu krwi obserwujemy wtedy zbyt niskie stężenie hormonów tarczycy, a zbyt wysoki poziom hormonu TSH wydzielanego przez przysadkę i pobudzającego tarczycę do produkcji i uwalniania T3 i T4.



Trudne rozpoznanie


W rozpoznaniu choroby Hashimoto ważne jest wykazanie obecności charakterystycznych dla niej przeciwciał przeciwtarczycowych. Są to głównie przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie, peroksydazie tarczycowej i receptorowi dla TSH. Jednak nie wystarczy tylko sama obecność tych przeciwciał, ale również wykazanie odpowiedniego stężenia (miana). Ich małe ilości krążą bowiem we krwi również w innych chorobach tarczycy, takich jak wole wieloguzkowe czy rak tego gruczołu, i nie są charakterystyczne jedynie dla choroby Hashimoto. Oznacza się także poziom tyreoglobuliny, wiążącej hormony tarczycy (T3 i T4). Czasem wykonuje się tu ultrasonografię i bada wychwyt podanego jodu radioaktywnego.

Te ostatnie metody zwykle nie przynoszą jakichś rozstrzygających w rozpoznaniu informacji. Czasami również potrzebna będzie biopsja cienkoigłowa, głównie po to, aby wykluczyć nowotwór złośliwy.

W powstających czasem wątpliwościach pomocne bywa też badanie histopatologiczne pobranej tkanki tarczycy. Mikroskop ujawnia wtedy rozsiane ogniska limfocytów, komórek należących do białych ciałek krwi, odgrywających w tym przypadku niekorzystną, "niszczycielską" rolę. Jednak takie nacieki limfocytowe spotyka się również w innej chorobie tarczycy - chorobie Gravesa-Basedowa.



T3, T4 i...


Jeśli nie znamy przyczyn choroby, to trudno ją leczyć.

Wielu pacjentów w ogóle nie będzie wymagać leczenia, gdyż choroba przebiega zwykle bez objawów, a powstałe wole jest małe i nie sprawia dolegliwości.

Jeśli powiększenie tarczycy jest większe albo jeśli pojawiają się objawy jej niewydolności, stosuje się terapię hormonami tarczycy. Takie leczenie jest często wymagane przez całe życie pacjenta, ponieważ choroba ma przebieg przewlekły, a zmiany są, niestety, nieodwracalne. Zaczyna się zwykle od małej dawki tyroksyny (25 do 50 mikrogramów na dzień), a potem stopniowo zwiększa się ją, osiągając przeciętne wartości 75 do 150 mikrogramów na dzień. U osób w starszym wieku i u pacjentów z problemami kardiologicznymi leczenie rozpoczyna się od niższych dawek i wolniej się je zwiększa.

Czasami podaje się hormony tarczycy mimo ich prawidłowych poziomów we krwi. Dzieje się tak wtedy, kiedy podwyższone są poziomy TSH. Jest bardzo prawdopodobne, że u takich chorych w przyszłości rozwinie się niewydolność tarczycy.

Podobnie wygląda sytuacja przy obecności (w odpowiednim stężeniu) przeciwciał przeciwko peroksydazie. Podając hormony, zapobiega się tym samym rozwojowi objawów związanych z bardzo prawdopodobnym wystąpieniem niewydolności tarczycy.

Otrzymanymi syntetycznie hormonami tarczycy zastępujemy jedynie naturalne substancje produkowane w naszym organizmie. Dlatego tylko w nielicznych przypadkach pacjenci mogą odczuwać objawy niepożądane (uboczne) związane z tą terapią. Pojawiają się wtedy symptomy będące przeciwieństwem tych, które wiążą się z niewydolnością tarczycy. Pacjenci zauważają spadek wagi ciała (zwykle w połączeniu ze wzmożonym apetytem), nietolerancję ciepła, szybkie bicie serca, poty, bóle głowy, łatwą drażliwość i bezsenność. Należy wtedy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Chorzy z rozpoznaną chorobą Hashimoto, ale z prawidłową czynnością tarczycy wymagają oceny funkcji tego narządu przynajmniej raz w roku.

W bardzo nielicznych przypadkach wskazane jest leczenie chirurgiczne. Dzieje się tak wtedy, kiedy wole jest bardzo duże i ucisk na sąsiednie narządy jest przyczyną nasilonych dolegliwości.

Na całym świecie prowadzi się obecnie intensywne badania nad chorobami autoimmunologicznymi, do których należy także choroba Hashimoto. Mamy zatem prawo do uzasadnionej nadziei na przełom w walce z tym i innymi nieuleczalnymi do tej pory schorzeniami.

Chorobą Hashimoto mogą być dotknięte osoby różnej płci i w różnym wieku, ale najczęściej chorują kobiety (do 95% wszystkich przypadków) między 30. a 50. r.ż.

Choroba Gravesa-Basedowa

To schorzenie autoimmunologiczne o podłożu genetycznym, które najczęściej objawia się nadczynnością tarczycy.

Niekiedy, nie zawsze mogą występować inne objawy:

wole (powiększenie tarczycy)
powikłanie ze strony układu wzroku - oftalmopatia lub/i objaw Dalrymple'a
obrzęk przedgoleniowy

Przyczyny
Dokładnej, bezpośredniej przyczyny wywołującej chorobę Gravesa-Basedowa nie poznano. Wydaje się że jest spowodowana jest połączeniem szeregu różnych czynników takich jak :

czynniki genetyczne (dziedziczne)
płeć i hormony płciowe
stan systemu immunologicznego
wiek
stres
inne (np.: promieniowanie radioaktywne)
Konieczna jest prawdopodobnie jakaś genetycznie uwarunkowana skłonność, którą można uznać za predyspozycję do powstania choroby Gravesa-Basedowa. Skłonność ta polega na wadzie układu immunologicznego.

Ze względu że większa podatność na choroby autoimmunizacyjne występuje u kobiet, a choroba Graves-Basedowa ma właśnie podłoże autoimmunologiczne stwierdza się częstsze występowanie tej choroby u kobiet niż mężczyzn.

Przyczyną tej postaci nadczynności tarczycy są zjawiska autoimmunologiczne, w wyniku których powstają w organizmie substancje (przeciwciała, nazywane także autoprzeciwciałami) pobudzające tarczycę do nadmiernej produkcji hormonów tarczycy.

Skłonność do powstawania tej choroby jest dziedziczna (występuje rodzinnie), częściej chorują kobiety (czterokrotnie), wiek zachorowania przypada na 30-50 rok życia. Tej chorobie mogą towarzyszyć inne schorzenia o tle autoimmunologicznym jak :

reumatoidalne zapalenie stawów
niedoczynność kory nadnerczy
bielactwo
Dość często choroba Gravesa-Basedowa jest zapoczątkowana przez nagły, silny stres lub przebytą infekcję (zakażenie).


Objawy
W przebiegu występują objawy typowe dla każdego rodzaju nadczynności tarczycy, a także objawy występujące przede wszystkim w tej chorobie.

Może się zdarzyć, że w przebiegu choroby, może wystąpić nadczynność niedoczynność i prawidłowa funkcja tarczycy. Najczęściej jednak występuje ciężka nadczynność tarczycy.

Tutaj zostaną wymienione tylko objawy typowe dla tej choroby, a także te które mają jakieś cechy charakterystyczne w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa.

Objawy przez wiele tygodni, miesięcy mogą być słabo wyrażone i dlatego osoba chora myśli, że jest przemęczona lub zestresowana. Dopiero później objawy nabierają takiego nasilenia że wymagają udania się do lekarza.

wole
w chorobie Gravesa-Basedowa dochodzi do powiększenia tarczycy, czyli powstania wola (w ok 80% przypadków). Spowodowane to jest pobudzającym rozrost i aktywność wpływem autoprzeciwciał skierowanych na komórki tarczycowe.
Wole jest miękkie,zwykle bez wyczuwalnych guzków, zwykle powiększone jest równomiernie, czasem jest wyczuwalne tętnienie.
W trakcie skutecznego leczenia wole ustępuje.
wytrzeszcz
choroba Gravesa-Basedowa jest najczęstszą przyczyną powstawania naciekowego wytrzeszczu oczu czyli oftalmopatii, która może występować w 10-30% przypadków tej choroby.
oftalmopatia
może pojawiać się przed wystąpieniem objawów nadczynności, w pełni choroby lub nawet po pewnym czasie od skutecznego leczenia choroby.
Nasilenie wytrzeszczu jest różne - od przypadków łagodnych do zaawansowanych.
Każdy przypadek naciekowego wytrzeszczu powinien być leczony przez doświadczonego specjalistę z tego zakresu. Przyczyną oftalmopatii jest
gromadzenie się wokół gałki ocznej i w pewnym stopniu w jej obrębie substancji śluzowatych i nacieków komórkowych. Poza defektem kosmetycznych może dochodzić do powikłań takich jak owrzodzenie rogówki, podwójne widzenie, jaskra, światłowstręt czy nawet trwałe uszkodzenie wzroku.

obrzęk przedgoleniowy

pewien rodzaj substancji śluzowatych może gromadzić się w skórze. Najczęściej na przedniej powierzchni piszczeli (podudzi), ale rzadziej także w innych okolicach.
Częstość tego objawu nie jest duża - występuje on zaledwie u 1-2% pacjentów.


Leczenie
Metody lecznicze stosowane w chorobie Gravesa-Basedowa to:

stosowanie leków w postaci tabletek - tzn. lekami przeciwtarczycowymi, inaczej mówiąc tyreostatykami
leczenie operacyjne czyli chirurgiczne
leczenie izotopami promieniotwórczymi najczęściej jodem radioaktywnym (radiojodem J131)
Leczenie za pomocą leków przeciwtarczycowych jest rozpoczynane u dzieci i młodzieży, wtedy gdy należy szybko usunąć objawy - u osób starszych obciążonych chorobami serca, a także wtedy, kiedy objawy są łagodne.

Leczenie lekami przeciwtarczycowymi jest skuteczne zaledwie w 20-30%. Wtedy jest kontynuowane przez blisko 2 lata. Jest szansa na wyzdrowienie, szczególnie wtedy, gdy na początku leczenia objawy nie były nasilone.

Wybór konkretnego typu terapii zależy od wielu czynników, związanych z samą chorobą, ze ogólnym stanem zdrowia chorego lub osobistym wyborem specjalisty.
Coraz częściej stosuje się leczenie radiojodem, jako skuteczną bezpieczną metodę leczenia.

Leczenie powikłań ocznych jest trudne i skomplikowane, podlega leczeniu specjalistycznemu, często operacyjnemu (tzw. odbarczanie oczodołów).

W części przypadków stosuje się w pewnej fazie leczenia hormony tarczycy. Pomagają one zwalczyć chorobę i przeciwdziałać negatywnym skutkom zbyt dużych dawek tyreostatyków.

Normy badań laboratoryjnych:

Skróty: nn-poniżej normy, n – w normie, pn – powyżej normy
I. TSH nn poniżej normy + jednocześnie
a) FT4 nn => wtórna lub trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy
b) FT 4 n + T3 nn => zespół niskiej T3 (sick euthyroid s.)
c) FT 4 n + T3 n => podejrzenie subklinicznej nadczynnośći tarczycy
d) FT 4 n + T3 pn => T3 – toksykoza
e) FT4 pn => nadczynność tarczycy

II. TSH pn powyżej normy + jednocześnie
a FT4 nn => pierwotna niedoczynność tarczycy
b FT 4 n /w dolnym przedziale normy/=> subkliniczna niedoczynność tarczycy
c FT 4 pn /w razie klinicznej eutyreozy lub hipotyreozy/=> uogólniona
odporność na HT
d FT 4 pn /w razie klinicznej hipertyreozy/=> odporność przysadki na HT lub
gruczolak przysadki
III. TSH pn w normie + jednocześnie
a FT4 nn /w razie klinicznej hipotyreozy/=> wtórna lub trzeciorzędowa
niedoczynność tarczycy
b FT 4 nn /w razie klinicznej eutyreozy / + T3 pn => zespół niskiej T3 i T 4
(sick euthyroid s.)
c FT 4 nn /w razie klinicznej eutyreozy / + T3n lub T3 wn => niedobór jodu
d FT 4 n /w razie klinicznej eutyreozy / => funkcja tarczycy prawidłowa
e FT 4 wn /w razie klinicznej eutyreozy lub hipotyreozy/=> uogólniona
odporność na HT lub rodzinna dysalbuminemia z hipertyroksynemią
f FT4 wn /w razie klinicznej hipertyreozy/ => gruczolak przysadki lub
odporność przysadki na HT
hipotyreoza niedoczynność
hipertyreoza nadczynność
eutyreoza normalna czynność
FT3, FT4 albo można badać T3,T4
Kliniczne – można obserwować objawy

Objawy u pacjentów:
1. Pobudliwość nerwowa
Hipertyreoza:nadpobudliwość, zwiększona drażliwość, skłonność do wygórowanych
reakcji, do płaczu, gonitwa myśli, zwiększona ruchliwość.
Hipotyreoza:Narastające spowolnienie, ociężałośc,depresje, często ochrypły
głos.
2. Tolerancja temperatury otoczenia:
Hipertyreoza:złe znoszenie wysokich temepratur, stałe uczucie ciepła.
Hipotyreoza:duża wrażlwiość na chłód i nietolerancja zimna.
3. Masa ciała
Hipertyreoza:zmniejszanie masy ciała lub brak przybierania na wadze.
Hipotyreoza:na ogół zwiększanie masy ciała
4. Skóra i potliwość
Hipertyreoza:skóra ciepła, różowa, aksamitna, wilgotna, zwiększona
potliwość.Niekiedy łzawienie powiek.
Hipotyreoza:Skóra sucha, blada , zimna, często szorstka na kolanach i
łokciach, zmniejszona potliwość, łamliwość paznokci, wypadanie wlosów.
5. Czynność serca
Hipertyreoza:przyspieszona czynność serca często z uczuciem stałego kołatania
Hipotyreoza:skłonność do bradykardii,wzrost ciśnienia tętniczego
6. Wypróżnienia
Hipertyreoza:częste
Hipotyreoza:skłonność do zaparć
7. Napięcie mięśniowe
Hipertyreoza:miastenia, dotycząca głównie mięśni prostowników (np. wchodzenie
po schodach, do autobusu)
Hipotyreoza:zwiększone napięcie mięśniowe, zesztywnienie mięśni
8. Drżenia
Hipertyreoza:często uczcuie wewnętrznego rozedrgania, drżenie rąk, czasem
całego ciała.
Hipotyreoza:brak informacji
8. Miesiączkowanie
Hipertyreoza:skąpe
Hipotyreoza:obfite
Symptomatologia
Niedoczynność tarczycy: W układzie endokrynnym na skutek zaburzeń
przetwarzania prekursorów estrogenów do estrogenów zmniejsza się wydzielanie
FSH i LH, co prowadzi do cyklów bezowulacyjnych i bezpłodności (poronień i
porodów przedwczesnych). U mężczyzn spada stężenie testosteronu. Popęd
płciowy zostaje osłabiony.
Nadczynność tarczycy: Nadczynność tarczycy nie upośledza w sposób istotny
płodności kobiet.

Inne źródło:
TSH - tyreotropina, produkowana przez przedni płat przysadki mózgowej,
stymuluje produkcję hormonów tarczycy T3 i T4.

T4 - tyroksyna, główny hormon tarczycy.

T3 - trójjodotyronina, produkowana w niewielkiej ilości przez tarczycę,
większość pochodzi z przekształcenia z T4.

Przeważająca ilość hormonów tarczycy jest związana z białkami, tylko niewielki procent jest w stanie wolnym fT3, fT4, który odpowiada za działanie
biologiczne. Dlatego też oznaczenie fT3 i fT4 jest bardziej miarodajne niż T4 i T3. Badanie można wykonać w dowolnym dniu cyklu. Do oceny stanu tarczycy zazwyczaj wystarcza badanie TSH i fT4. Wyjątkowo przy kontroli wyników leczenia
niedoczynności tarczycy można się posługiwać samym oznaczeniem TSH.

Funkcja tarczycy jest regulowana przez ujemne sprzężenie zwrotne z TSH. Oznacza to, że wysokie TSH pobudza tarczycę do produkcji T4 i T3, a niskie hamuje
wytwarzanie tych hormonów i na odwrót tzn. nadmiar hormonów tarczycy blokuje wydzielanie TSH, a niedobór powoduje wzrost jego stężenia. Jeśli tarczyca jest
osłabiona to żeby wyprodukować dostateczność ilość hormonów musi być silniej stymulowana. W takiej sytuacji wzrasta TSH. Mamy wtedy do czynienia z subkliniczną niedoczynnością tarczycy. Jeśli mimo intensywnej stymulacji
tarczyca wytwarza zbyt niskie stężenia hormonów to taki stan nazywamy
niedoczynnością tarczycy. Jeśli tarczyca jest nadaktywana TSH maleje. Mówimy wtedy o nadczynności tarczycy. Jeśli to nie tarczyca a przysadka (lub podwzgórze) funkcjonuje nieprawidłowo to niskiemu poziomowi hormonów tarczycy
towarzyszy (odwrotnie niż w niedoczynności tarczycy) niskie TSH. Wyjątkiem od wspomnianych reguł jest okres wczesnej ciąży, kiedy TSH może być przejściowo
bardzo niskie i jest to całkowicie prawidłowe.
Uproszczone interpretacje:
TSH spadek - FT4 wzrost = nadczynność tarczycy
TSH spadek - FT4 bez zmian = subkliniczna nadczynność tarczycy lub wczesna ciąża
TSH spadek - FT4 spadek = dysfunkcja przysadki lub podwzgórza
TSH wzrost - FT4 spadek = niedoczynność tarczycy
TSH wzrost - FT4 bez zmian = subkliniczna niedoczynność–uważna obserwacja w
ciąży!
TSH bez zmian - FT4 spadek = jeśli dodatkowo T3 jest podwyższone lub w normie może to oznaczać niedobór jodu.
Niedobór hormonów tarczycy w istotnym stopniu zmniejsza płodność. W łagodnej niedoczynności tarczycy ciąża jest możliwa, ale wiąże się z ryzykiem poronienia i porodu przedwczesnego. Ponadto niedobór hormonów tarczycy matki może mieć niekorzystny wpływ na funkcję rozwijającej się tarczycy dziecka i co
najważniejsze na rozwój jego centralnego układu nerwowego. Niedoczynność tarczycy (wysokie TSH) sprzyja pośrednio nadprodukcji prolaktyny, co dodatkowo
niekorzystnie wpływa na płodność.

Nadczynność tarczycy nie upośledza w sposób istotny płodności, ale jeśli
jest bardzo nasilona to wywołuje problemy. Nadmiar hormonów tarczycy może blokować receptory estrogenowe sprawiając, że estrogeny działają w organizmie mniej efektywnie (np. na endometrium). Nadczynność może prowadzić też do komplikacji w ciąży (nadciśnienie, stan przedrzucawkowy, zmiany w układzie
sercowo naczyniowym).

Uwagi:

Najczęstszą przyczyną zaburzeń funkcji tarczycy u młodych kobiet są choroby o podłożu autoimmunologicznym. Sposobem wykluczenia albo potwierdzenia tej przyczyny są badania na obecność przeciwciał antymikrosomalnych, inaczej antyperoksydazowych (a-TPO) oraz antytyreoglobulinowych (a-TG).
W ciąży i w czasie stymulacji owulacji (głównie gonadotropinami) wzrasta
zapotrzebowanie na hormony tarczycy dlatego, że pod wpływem wysokich stężeń estrogenów zmniejsza się ich biologiczna dostępność tzn. potrzeba więcej T4 i T3 dla utrzymania dostatecznego poziomu fT4 i fT3. W związku z tym często trzeba zmodyfikować dawkę leku u osób z niedoczynnością tarczycy, a subkliniczną niedoczynność należy uważnie obserwować.
W okresie ciąży czynność tarczycy jest pobudzana przez obecność gonadotropiny
kosmówkowej (HCG). Jest to mechanizm który utrzymuje produkcję hormonów na poziomie pokrywającym zwiększone zapotrzebowanie. Prowadzi to do przejściowego
obniżenia poziomu TSH we wczesnej ciąży. Ale ten sam mechanizm nasila, właszcza we wczesnej ciąży, nadczynność tarczycy.
Ostatnio zmieniony 06 kwie 2009 12:01 przez balbina07, łącznie zmieniany 1 raz.
Niepłodność boli. Porozmawiajmy.
Awatar użytkownika
Lete
Posty: 409
Rejestracja: 27 lut 2009 01:00

Post autor: Lete »

[treść wymoderowano]
Co się dzieje jeśli zapomniałam wziąć Letrox na czczo i wzięłam po śniadaniu? Chyba całe leczenie nie jest na marne?
Awatar użytkownika
kurka
Posty: 3855
Rejestracja: 11 paź 2008 00:00

Post autor: kurka »

[treść wymoderowano]
Lete mi też zdarzyło się zapomnieć, ale moja endokrynolog powiedziała, że jeśli rzadko się zdarzy taka sytuacja to nie ma wpływu na całe leczenie, po prostu po jedzeniu lek trochę gorzej się wchłania
2003r. CP
2007-2008r. 3 IUI
06.2009 I ICSI
08.2009 II ICSI udana 11.04.2010 Mateusz na świecie
12.2013 III ICSI
01.2014 IV ICSI
naturalny cud 02.09.beta 695 :) 04.09. 1664 :)
22.09. jest serduszko :) tp 04.05.2016
Awatar użytkownika
cicha26
Posty: 272
Rejestracja: 19 cze 2008 00:00

Post autor: cicha26 »

[treść wymoderowano]kurka ma racje, letrox po jedzeniu lub wziety krotko przed gorzej sie wchlania , wiec ma slabsze dzialanie, ale jak zdarza sie to sporadycznie to nie powinno byc problemu :)
pco???? niedoczynność tarczycy
starania od II 08
VIII 08 laparoskopia
Aniołek XI 08
Provita + endokrynolog
Awatar użytkownika
moni_ka
Posty: 87
Rejestracja: 20 paź 2008 00:00

Post autor: moni_ka »

po miesiacu stosowania eutyrox25 1,5 tabletki moje TSH spadlo z 3,14 3,65 4,04 (tak mi skakalo) do 1,59
[treść wymoderowano]
Awatar użytkownika
cicha26
Posty: 272
Rejestracja: 19 cze 2008 00:00

Post autor: cicha26 »

moni_ka widzisz teraz na pewno sie uda, mi tez po miesiacu letroxu 25 spadlo z 3,28 do 1,27 i ponoc mialam samoistna owulke, a kiedys byl z tym problem, tylko po laparo mialam krotka!!! a jak tam z twoimi owulkami, masz sama??
pco???? niedoczynność tarczycy
starania od II 08
VIII 08 laparoskopia
Aniołek XI 08
Provita + endokrynolog
Cukierczek
Posty: 2673
Rejestracja: 25 paź 2006 00:00

Post autor: Cukierczek »

mam wyniki z dzis
TSH 4,31
FT4 7,87
FT3 3,91

czyli co niedoczynność??
start od V.06;I,II-08- 2 IUI;IVF 04.08:

12 dpt beta 28,71;15 dpt beta 279,03;21 dpt beta 166 - dlaczego :(;22 dpt beta 241 ??

23 beta 130 :(; II ivf- 7 beta. Mrozaczek II.09 :( histeroskopia,kariotypy oki juz po laparo :))31.03.2010 coreczka :)

Plan:
Awatar użytkownika
Ligia
Posty: 1900
Rejestracja: 31 paź 2007 01:00

Post autor: Ligia »

Cukiereczek.Podaj normy.Ale i bez norm wygląda na niedoczynność.
Cukierczek
Posty: 2673
Rejestracja: 25 paź 2006 00:00

Post autor: Cukierczek »

--------------------------------------------------------------------------------
mam wyniki z dzis
TSH 4,31 norma,25-5,0
FT4 7,87 norma 9-20
FT3 3,91 norma 4-8,30
start od V.06;I,II-08- 2 IUI;IVF 04.08:

12 dpt beta 28,71;15 dpt beta 279,03;21 dpt beta 166 - dlaczego :(;22 dpt beta 241 ??

23 beta 130 :(; II ivf- 7 beta. Mrozaczek II.09 :( histeroskopia,kariotypy oki juz po laparo :))31.03.2010 coreczka :)

Plan:
Awatar użytkownika
Ligia
Posty: 1900
Rejestracja: 31 paź 2007 01:00

Post autor: Ligia »

Cukiereczek.Masz niedoczynność,pierwszy raz robiłaś badania?A przed IVF nie miałaś badanej tarczycy?Powinnaś zrobić też przeciwciała anty-TG i anty-TPO i usg tarczycy.
Awatar użytkownika
niecierpliwa7
Posty: 189
Rejestracja: 03 maja 2007 00:00

Post autor: niecierpliwa7 »

/phpbbforum/viewtopic.php?t=27311&start=405
starania od VI.2006; częściowo usunięta tarczyca
Provita od II.2008
1 IUI - IX.2008 - :( 2 IUI - X.2008 - :(
I.2009 laparoskopia - drobne ogniska endometriozy
CUD! córeczka ur. 1.12.2009
Cukierczek
Posty: 2673
Rejestracja: 25 paź 2006 00:00

Post autor: Cukierczek »

TPO wynik 10 czyli dobry,
to zaczynam moją przygodę z eutyrox25 :roll:
start od V.06;I,II-08- 2 IUI;IVF 04.08:

12 dpt beta 28,71;15 dpt beta 279,03;21 dpt beta 166 - dlaczego :(;22 dpt beta 241 ??

23 beta 130 :(; II ivf- 7 beta. Mrozaczek II.09 :( histeroskopia,kariotypy oki juz po laparo :))31.03.2010 coreczka :)

Plan:
Awatar użytkownika
balbina07
Posty: 11510
Rejestracja: 14 paź 2006 00:00

Post autor: balbina07 »

niecierpliwa7chyba rzeczywiscie słuszna decyzja na konsultację z innym lekarzem.Masz rację trzeba pilnować FT4.
Watek dla ciężarnych jest tutaj:
/phpbbforum/viewtopic.php?t=27311&start=405
Myslę ze tam powinnaś zajrzeć,ciąża to jednak wyjatkowy stan również dla tarczycy :wink:
widzę że już zajrzałaś wiec ten post wycinam zgodnie z regulaminem
Niepłodność boli. Porozmawiajmy.
Awatar użytkownika
moni_ka
Posty: 87
Rejestracja: 20 paź 2008 00:00

Post autor: moni_ka »

dziewczynki ja mam do was pytanie o tycie przy niedoczynnosci i przyjmowaniu eutyroxu 25
przyjmuje go od miesiaca, 1,5 tabletki
tak na logike to przy niedoczynnosci ma sie sklonnosc do tycia - ja mialam lekką, ale myslalam ze jak TSH spadnie to i ta sklonnosc ustapi
ale przez ostatni miesiac - kiedy przyjmowalam eutyrox - przytylam znacznie
czy wy tez tak mialyscie? bo zaczynam sie niepokoic i zastanawiam sie czy nie powinnam udac sie do endo?
nie stanowi to wiekszego problemu bo staram sie o dziecko i to jest najwazniejsze, ale boje sie ze moze cos zlego sie dzieje w moim organizmie
cZY zdarzaly wam sie takie reakcje organizmu?
Awatar użytkownika
cicha26
Posty: 272
Rejestracja: 19 cze 2008 00:00

Post autor: cicha26 »

moni_ka ja przez pierwszy miwsiac nie przytylam, ale moze dlatego, ze malo jadlam, ale teraz przy dawce 37,5 jakos mam wiekszy apetyt, ale nie wiem czy to przez leki czy poprostu juz nie wytrzymalam z odchudzaniem :( ale endo powiedziala, ze na poczatku mozna przytyc, ale pozniej powinno sie wynormowac!!!
pco???? niedoczynność tarczycy
starania od II 08
VIII 08 laparoskopia
Aniołek XI 08
Provita + endokrynolog
ODPOWIEDZ

Wróć do „Jak się leczyć?”